Z początkiem roku użytkowanie wieczyste gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształciło się na mocy rządowej ustawy we własność. Dotyczy to zarówno domów jednorodzinnych, jak i mieszkań w blokach czy kamienicach. Za przekształcenie należy uiścić 20 rocznych opłat przekształceniowych lub wnieść opłatę jednorazową, od której w przypadku gruntów Skarbu Państwa przysługuje ustawowa ulga. Co z bonifikatą „miejską”? Władze Gliwic uważają, że nie powinno się wprowadzać podobnego rozwiązania. Nie służyłoby ono interesom wszystkich mieszkańców miasta.

Właściciele przekształconych gruntów zobowiązani są wnosić opłatę przekształceniową przez okres 20 lat. Wysokość rocznej opłaty przekształceniowej jest równa dotychczasowej opłacie za użytkowanie wieczyste. Rządowa ustawa zakłada możliwość wniesienia opłaty za przekształcenie jednorazowo. W takim przypadku za przekształcenie gruntu, który stanowił własność Skarbu Państwa, przysługuje bonifikata od tej opłaty. W przypadku jednak gruntów miejskich decyzję o udzieleniu bonifikaty i jej wysokości podejmuje Rada Miasta na podstawie stosownej uchwały. Jej podjęcie nie jest obowiązkowe.

Rządowa ustawa łamie zasady ustalone w poprzednich latach między gminą lub Skarbem Państwa a wieczystymi użytkownikami. Ewentualna bonifikata pogłębiłaby rażącą niesprawiedliwość między osobami obdarzonymi ulgami a resztą społeczeństwa – uważają władze Gliwic.

1. Bonifikata nie byłaby sprawiedliwa! Na jej przyznaniu najwięcej zyskałaby grupa najzamożniejszych mieszkańców, która posiada domy jednorodzinne na dużych, drogich działkach.

Mechanizm ten łatwo wyjaśnić na podstawie konkretnych nieruchomości. Właściciel domu jednorodzinnego stojącego na działce o powierzchni 1 332 m² płaci obecnie opłatę przekształceniową w kwocie 2 267,06 zł rocznie. W przypadku uiszczenia opłaty jednorazowo zapłaciłby 45 341,20 zł (2 267,06 zł x 20 lat = 45 341,20 zł). Jeżeli miasto ustanowiłoby bonifikatę w wysokości 60%, do zapłaty pozostałoby 18 136 zł. Wartość udzielonej mu bonifikaty wyniosłaby 27 205,20 zł.

Właściciel mieszkania w budynku wielorodzinnym (bloku) stojącym na działce o powierzchni 1 117 m² płaci z kolei obecnie opłatę przekształceniową w kwocie 77 zł rocznie. W przypadku uiszczenia opłaty jednorazowo zapłaciłby 1 540 zł (77 zł x 20 lat = 1 540 zł). Jeżeli miasto ustanowiłoby bonifikatę w wysokości 60%, do zapłaty byłoby 616 zł. Wartość  udzielonej mu bonifikaty wyniosłaby 924 zł.

Około 70% mieszkańców Gliwic nie posiada gruntów w użytkowaniu wieczystym i nie jest beneficjentem ustawy ani ewentualnej bonifikaty. Przeciętny użytkownik wieczysty mieszkający w budynku wielorodzinnym płaci natomiast niewielką roczną kwotę opłaty. Średnio na jedno gospodarstwo domowe jest to 128 zł rocznie. Zarówno obciążenie budżetu domowego, jak i korzyści z potencjalnej bonifikaty nie są więc duże.

– Warto mieć natomiast na uwadze, że roczny wpływ do budżetu miasta z tytułu opłat rocznych za użytkowanie wieczyste (grunty miasta Gliwice) wynosił do tej pory 4,5 mln zł. Przez 20 lat obowiązywania opłaty przekształceniowej z jej tytułu mogże więc wpłynąć do miejskiego budżetu 90 mln zł. Jeżeli wprowadzona zostałaby 60% bonifikata, ubytek tych środków (ok. 54 mln zł) będzie musiał zostać uzupełniony z podatków płaconych przez ogół mieszkańców, również tych, którzy nie posiadają żadnych nieruchomości – zauważa prezydent Gliwic Zygmunt Frankiewicz.

2. Zasady odpłatności według nowych przepisów są już preferencyjne dla mieszkańców!

Okres spłaty za przekształcenie został skrócony do 20 lat. Zamiast wnosić opłatę zgodnie z zawartą umową – do końca trwania użytkowania wieczystego, czyli np. przez 70 lat (do 2089 roku dla gruntów, na których użytkowanie wieczyste ustanowiono w 1990 roku), właściciel lokalu jest zobowiązany do uiszczania rocznych opłat przekształceniowych tylko przez dwie dekady.

3. Bardzo duża grupa mieszkańców skorzystała już z ulg przy wykupie swoich lokali!

Przy wykupie lokali komunalnych przez najemców w latach 90. XX wieku obowiązywała bonifikata w wysokości 70%, obecnie obowiązuje stawka 60%. Ulga ta dotyczy zarówno ceny lokalu, jak i gruntu. Także spółdzielnie mieszkaniowe, które sprzedawały lokale swoim spółdzielcom, skorzystały z ulgi, bowiem otrzymywały grunty w użytkowanie wieczyste bez pierwszej opłaty w wysokości 25% wartości gruntu.

4. Wielu mieszkańców skorzystało z możliwości dobrowolnego przekształcenia na mocy ustawy z 2005 roku!

Z przekształceniem tym związana była opłata stanowiąca różnicę między wyceną prawa własności i prawa użytkowania wieczystego. Opłata ta była o wiele wyższa niż obecnie (na mocy nowej ustawy). Władze miasta stoją na stanowisku, że obniżanie i tak preferencyjnych obecnych zasad przekształcenia byłoby działaniem krzywdzącym tych gliwiczan, którzy dokonali przekształcenia wcześniej, z własnej inicjatywy.

5. Ustawodawca zróżnicował właścicieli lokali! Jednocześnie budżet państwa zadbał wyłącznie o swoje interesy.

Ustawodawca zapewnił 60% bonifikatę wyłącznie tym, których lokale położone są na nieruchomościach Skarbu Państwa. Jednocześnie budżet państwa zadbał tylko o swoje interesy, zabezpieczając w ustawie przekształceniowej środki finansowe na obsługę zadania, tj. dokonywanie wpisów w księgach wieczystych. Jest to kwota ponad 100 mln zł rocznie.

6. Na realizację tego zadania samorządy nie otrzymały ani złotówki. Dotyczy to zarówno zadań gminy, jak i zadań administracji rządowej, jakie miasto realizuje dla nieruchomości Skarbu Państwa.

Kolejnym źródłem finansowania dla budżetu państwa jest opłata sądowa. Każdy z właścicieli lokali przekształconych z mocy prawa, po opłaceniu w całości opłaty przekształceniowej, aby wykreślić roszczenie o zapłatę z księgi wieczystej zobowiązany będzie do zapłaty 250 zł opłaty sądowej.

Opłata ta stanowi dochód Skarbu Państwa. Tylko dla Gliwic suma tych opłat może sięgnąć kwoty 10 mln zł.