Polskie prawo chroni spadkobiercę. Mimo to warto wiedzieć, z czym wiąże się dziedziczenie długów, jak również odrzucenie spadku, gdzie oprócz majątku mamy do czynienia z zaległymi płatnościami. Kiedy przyjąć spadek w całości, a kiedy go odrzucić? Co jeszcze dobrze wiedzieć? Podpowiadamy!

Jak to się dzieje, że dziedziczymy długi?

Jak wygląda dziedziczenie długów w świetle polskiego prawa?

W polskim prawie występują dwa tytuły dziedziczenia:

• z mocy ustawy (gdy spadkodawca nie sporządził testamentu);
• z mocy testamentu (gdy spadkodawca powołał w testamencie spadkobiercę).W tym trybie można odziedziczyć zarówno majątek, jak i długi zmarłej osoby.

Jeśli mamy do czynienia z poprawnie spisanym testamentem, wymienione w nim osoby dziedziczą wskazane dobra. Warto wiedzieć, czym odznacza się poprawnie sporządzony dokument. Przede wszystkim powinien mieć podpis spadkodawcy na końcu, chociaż niekiedy wymagane są również podpisy na każdej stronie. Bardzo ważna jest także data, zwłaszcza w przypadku istnienia kilku dokumentów, by ustalić, która ostatnia wola jest aktualna.

Gdy zmarły nie sporządził testamentu lub dokument nie został przygotowany poprawnie, obowiązuje tzw. dziedziczenie ustawowe. Co to oznacza? Ustawa przewiduje kolejność dziedziczenia spadku. Najpierw dziedziczą dzieci (własne i przysposobione) oraz małżonek osoby zmarłej, w dalszej kolejności m.in. rodzice czy rodzeństwo.

Dziedziczenie długów a sprawy alimentacyjne

Jak już zostało wspomniane, możemy odziedziczyć zarówno majątek zmarłego, jak i jego długi. Od 18 października 2015 r. w Polsce domyślnie dziedziczy się z dobrodziejstwem inwentarza, ale są pewne wyjątki od tej zasady. Na przykład gdy dziedzic dobrowolnie zobowiąże się do spłaty długów spadkowych lub w przypadku, gdy spadkobierca samodzielnie podejmuje działania, które prowadzą do zaciągnięcia długów na rzecz spadku.

Spadkobierca samodzielnie lub jeśli jest nieletni przez pełnomocnika podejmuje decyzję o rodzaju dziedziczenia. Spadek możemy przyjąć w całości, w pewnej części (czyli wspomniany spadek z dobrodziejstwem inwentarza), lecz także możemy go w całości odrzucić. To dobre rozwiązanie w sytuacji, jeśli nie chcemy odziedziczyć długów po zmarłym, a wiemy, że przekraczają one jego majątek.

Co w przypadku alimentów? Obowiązek alimentacyjny wygasa w chwili śmierci osoby, która została za życia obciążona nakazem płacenia alimentów. To tzw. obowiązek osobisty. Przestaje on obowiązywać z chwilą śmierci danej osoby. Pamiętajmy jednak, że jeśli spadkobierca przejmie spadek w całości, obejmie to także zobowiązania dłużnika alimentacyjnego, a wówczas powinien spłacić jego długi. Oznacza to, że zaległe alimenty muszą zostać uiszczone przez spadkobiercę.

Gdy niepełnoletnia osoba odziedziczy dług

Wspomnieliśmy już, że spadek można odziedziczyć w całości bądź przyjąć go z dobrodziejstwem inwentarza. Zatem w sytuacji, kiedy spadkobiercą byłoby dziecko, a spadkodawcami byliby np. jego rodzice, to odziedziczy ono zarówno majątek, jak i długi zmarłych. Na spadkobiercy ciąży w tym przypadku obowiązek spłaty długu wyłącznie do wysokości otrzymanego majątku, nie ma zatem ryzyka, że dziecko nieświadomie odziedziczy zadłużenie przewyższające jego możliwości spłaty.

Prawni opiekunowie dziecka, np. dziadkowie lub inni pełnomocnicy, mogą jednak postanowić inaczej i zdecydować o całkowitym odrzuceniu spadku. Mają na to 6 miesięcy od momentu otrzymania informacji o dziedziczeniu. Na początku powinni wystąpić do sądu opiekuńczego o udzielenie zezwolenia na czynność prawną przekraczającą zwykły zarząd majątkiem dziecka, tj. odrzucenie spadku. Jeśli sąd przychyli się do woli prawnych opiekunów, wówczas możliwe jest całkowite odrzucenie spadku. W tym celu należy niezwłocznie złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego.

Czy można odrzucić spadek?

Istnieje możliwość całkowitego odrzucenia spadku. Wówczas rezygnujemy zarówno z przejęcia majątku, jak również długu po zmarłym. Nie powinniśmy jednak zapominać, że kodeks cywilny zakłada, że odrzucony przez nas spadek przejmą kolejni członkowie naszej rodziny. W zależności od tego, kto jest spadkodawcą, linia dziedziczenia wygląda trochę inaczej. Np. jeśli zmarły jest bratem danej osoby, a jego żona i dzieci odrzucą spadek, to w dalszej kolejności przejdzie on m.in. na rodziców (wstępnych) i rodzeństwo.

Niezależnie od tego, w jakiej formie przyjęliśmy spadek, należy pamiętać o kwestiach podatkowych. Tam, gdzie mamy do czynienia z dziedziczeniem przez najbliższych krewnych, nie ma obowiązku uiszczania opłat na rzecz fiskusa. W przypadku dalszej rodziny oraz znajomych, powinniśmy dokładnie sprawdzić, jaką należy wnieść opłatę. Ponadto w każdej sytuacji, gdy otrzymujemy spadek, powinniśmy poinformować o tym fakcie urząd skarbowy. Wypełniamy wówczas wniosek SD-Z2. Gotowy dokument możemy złożyć w formie online.