Już 130 lat temu brytyjski ekonomista, twórca prawa elastyczności popytu Alfred Marshall zwracał uwagę, że skupienie przedsiębiorstw na jednym obszarze zwiększa ich produktywność i poprawia warunki pracy. Obecnie wiadomo, że geograficzna bliskość w połączeniu ze współpracą i wzajemnym powiązaniem firm w danej dziedzinie daje dużo lepsze efekty w krajowej i międzynarodowej konkurencyjności niż jednostkowe działanie poza „siecią” – tzw. klastrem. W mocno związanej z Gliwicami branży motoryzacyjnej i nowych technologii dobrym tego przykładem jest aktywność organizacji Silesia Automotive & Advanced Manufacturing (SA&AM). Od czerwca ten klaster zrzeszający ponad 180 podmiotów rezyduje przy ul. Rybnickiej 29, w siedzibie Podstrefy Gliwickiej KSSE.

To wciąż dość świeża historia, sięgająca 2009 roku. Na fali dynamicznego rozwoju Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i jej czterech podstref oraz silnej reprezentacji w nich przedsiębiorstw związanych z przemysłem motoryzacyjnym, KSSE w konsorcjum z firmami Landster i InnoCo powołała do życia platformę współpracy Silesia Automotive. Dwa lata później, gdy współdziałanie jeszcze zacieśniono, możliwe stało się formalne uruchomienie klastra, który od 2015 roku jako Silesia Automotive & Advanced Manufacturing łączy nie tylko firmy z branży motoryzacyjnej, ale również z obszaru zaawansowanych technologii.

– Tworzymy dzisiaj silną platformę współpracy dla przemysłu motoryzacyjnego, dostawców nowych technologii oraz instytucji badawczych i naukowych, takich jak Politechniki Śląska, Częstochowska i Opolska, Technopark Gliwice, Park Naukowo-Technologiczny Silesia Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach czy Sieć Badawcza Łukasiewicz. Przedsiębiorcy i instytucje działające w naszym klastrze, poprzez cykliczne spotkania, wymianę doświadczeń i dobrych praktyk oraz pracę warsztatową wspierają się w rozwiązywaniu konkretnych problemów, usprawnianiu procesów produkcyjnych i wdrażaniu nowych rozwiązań procesowych i materiałowych. Klaster SA&AM aktywnie uczestniczy też w dostosowywaniu systemu edukacji do potrzeb przemysłu motoryzacyjnego, angażuje się w kształcenie dualne, wspiera firmy motoryzacyjne w transformacji przemysłowej i tworzy warunki do budowania nowych relacji biznesowych oraz powstawania nowych inwestycji motoryzacyjnych – podkreśla Łukasz Górecki, dyrektor klastra Silesia Automotive & Advanced Manufacturing.

Działania klastra obejmują nie tylko konurbację górnośląską, ale też Opolszczyznę i Małopolskę. Koordynuje je bowiem obecna także w sąsiednich województwach Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, będąca od lat motorem rozwoju przemysłu motoryzacyjnego w Polsce południowej. Na jej terenie – w Gliwicach i Tychach – działają obecnie fabryki należące do giganta motoryzacyjnego Stellantis. W każdej z czterech podstref KSSE rezydują też światowi i lokalni producenci części i komponentów dla przemysłu motoryzacyjnego.

Trzy lata temu klaster SA&AM otrzymał certyfikat Krajowego Klastra Kluczowego. Status KKK, uzyskany w drodze trzystopniowego audytu, pozwolił organizacji dołączyć do elitarnego grona i starać się z sukcesem o ponad 3,5-milionowe wsparcie z programu dedykowanego Krajowym Klastrom Kluczowym na rozwój nowych usług. Dzięki temu można było wdrożyć nowe szkolenia, wprowadzać innowacyjne wsparcie procesów transformacji cyfrowej dla małych i średnich przedsiębiorstw (m.in. usługę MŚP Go digital, której częścią będzie Mobilne Centrum Demonstracyjnego Przemysłu 4.0 pozwalające organizować spotkania warsztatowe dla członków klastra i firm spoza SA&AM, w okolicy ich siedzib lub na ich terenie) i zaplanować do tegorocznej realizacji usługi wspierające zarządzanie zasobami ludzkim dla MŚP (m.in. cyfrową platformę HR4.0).

 – Posiadanie statusu KKK jest dowodem tego, że nasz klaster, rozwijany wspólnymi siłami od 2011 roku, jest inicjatywą o istotnym znaczeniu dla gospodarki kraju i międzynarodowej konkurencyjności – zwraca uwagę Łukasz Górecki, przypominając: – Klastry, szczególnie certyfikowane Krajowe Klastry Kluczowe, są doskonałym narzędziem do wspierania polskiego przemysłu w procesach unowocześniania i wdrażania nowych technologii przemysłowych. Jako platformy współpracy wielu interesariuszy łączą kompetencje jednostek naukowych, uczelni, ośrodków innowacji i dostawców nowych technologii. Tworzą w ten sposób most na linii nauka – biznes, wspierając przekazywanie wiedzy i technologii.

Obecnie władze Silesia Automotive & Advanced Manufacturing przygotowują się do re-certyfikacji statusu Krajowego Klastra Kluczowego, wygasającego we wrześniu. Komisja przyznająca certyfikat KKK oceni, czy w ramach działań organizacji następuje transfer wiedzy, czy realizowane są działania z zakresu gospodarki obiegu zamkniętego i gospodarki niskoemisyjnej oraz czy członkowie SA&AM działają na rzecz społeczności lokalnych. Podda też ocenie potencjał gospodarczy klastra, zaangażowanie przedsiębiorstw klastrowych w prowadzenie działalności badawczo-rozwojowych i realizowanie wspólnych projektów.