Srebrna bransoleta wężowata (fot. K. Matuszyński)
Goci odcisnęło wyraźne piętno na dziejach naszego kontynentu. 11 marca o godz. 12.00 w Willi Caro (ul. Dolnych Wałów 8a) rozpocznie się oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Goci. Barbarzyńscy zdobywcy Europy”.
Przemarsz Gotów przez Europę był jednym z impulsów przyczyniających się do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego i stworzenia na jego gruzach nowego ładu – państw wczesnośredniowiecznych. Wystawa „Goci, Barbarzyńscy zdobywcy Europy” – w oparciu o wyniki badań wykopaliskowych, najnowsze publikacje naukowe, rekonstrukcje i prezentacje, ale przede wszystkim o zabytki pozyskane na stanowiskach archeologicznych – przybliży ten jeden z najbardziej znaczących ludów schyłku starożytności. 11 marca nadarza się wyjątkowa, ostatnia już okazja aby zgłębić wiedzę o Gotach w towarzystwie kuratorki wystawy – archeolog Moniki Michnik z Działu Archeologii Muzeum w Gliwicach. Wystawę oglądać można jeszcze tylko do 31 marca br.
– Na wystawie można zobaczyć wiele eksponatów związanych z kulturą gocką na terenie Polski, ale również Europy. Najbardziej spektakularne zabytki stanową egzemplarze gockiej biżuterii oraz elementów stroju, w postaci kolii z paciorków szklanych i bursztynowych, srebrnych zapinek i bransolet czy brązowych okuć pasa. Nie mniej ciekawe dla widzów z pewnością okażą się wyroby rzemiosła w postaci toczonych na kole naczyń glinianych, kościanych grzebieni czy unikatowych kości i żetonów go gry. Dowodem rozległych kontaktów handlowych i kulturowych Gotów są importowane, a odkrywane na stanowiskach archeologicznych na terenie Polski, m.in. rzymskie monety srebrne, szklane pucharki czy brązowe naczynia. Ekspozycję wzbogacają również rekonstrukcje stroju, a także pochówku zbiorowego ze śladami rytualnych obrzędów, odkrytego na cmentarzysku w Masłomęczu. Zwiedzający będą mogli także obejrzeć projekcję filmu „Prace archeologiczne w Pruszczu Gdańskim”, który przybliży niezwykłe stanowiska kultury wielbarskiej odkryte w tej miejscowości – mówią Monika Michnik i Radosław Zdaniewicz, archeolodzy Muzeum w Gliwicach, kuratorzy wystawy.
Plemiona gockie osiadłe na mitycznej wyspie Skandza w I w. wyruszyły w poszukiwaniu „krainy słońca i bogactwa”, na którą wybrali Pomorze Środkowe, Krajnę i północną część Wielkopolski. W 2. poł. II w. wyruszyli stąd dalej, w kierunku stepów nadczarnomorskich, gdzie podzielili się na dwa odłamy – Ostrogotów i Wizygotów. Tutaj ich stabilne osadnictwo zostało zachwiane dopiero przez Hunów, którzy w poł. IV w. nadciągnęli ze stepów Azji. Część plemion gockich znalazła schronienie na Krymie. Wizygoci za zgodą Rzymu osiedlili się w granicach cesarstwa, zajmując Trację. Złe traktowanie przez Rzymian doprowadziło do wybuchu powstania, które miało swój epilog w 378 r. w bitwie pod Adrianopolem. Wizygoci zwyciężyli, po czym po raz pierwszy weszli w głąb imperium. W 410 r. wkroczyli nawet do Rzymu, jednak nie utrzymali się tutaj długo i przeszli dalej, do południowej Galii, gdzie utworzyli państwo ze stolicą w Tuluzie. Wypędzeni przez Franków osiedlili się w VI w. w Hiszpanii. Królestwo ze stolicą w Toledo upadło dopiero w początkach VIII w., zniszczone przez Arabów. Ich wschodni bracia, Ostrogoci po poł. V w. osiedlili się na terenie dzisiejszych Węgier, stając się również niebezpiecznymi sąsiadami cesarstwa wschodniorzymskiego. Pod koniec V w. ich wódz Teodoryk wkroczył do Italii, gdzie założył królestwo ze stolicą w Rawennie. Teodoryk, władca światły i wykształcony, wplótł dorobek cywilizacyjny Rzymu w kulturę Gotów, przez co słusznie zyskał miano Wielkiego. Jego królestwo nie przetrwało jednak długo. W poł. VI w. zostało zajęte przez Bizancjum.
Prezentowane w ramach gliwickiej ekspozycji zabytki pochodzą ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, Muzeum Miejskiego Wrocławia Oddział Muzeum Archeologiczne, Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu, Muzeum Zamojskiego w Zamościu, Muzeum im. ks. St. Staszica w Hrubieszowie, Masłomęckie Stowarzyszenie „Wioska-Gotów”, Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Faktorii Handlowej w Pruszczu Gdańskim oraz prywatnych zbiorów Mirosława Bienieckiego.
