Gliwice znalazły się w ekskluzywnym gronie osiągającym nadwyżkę per capita przekraczającą 1000 zł, plasując się na trzecim miejscu w grupie miast na prawach powiatu  w rankingu „Kondycja finansowa samorządów u progu pandemii” opublikowanym przez Pismo Samorządu Terytorialnego WSPÓLNOTA. Zestawienie opracowane przez prof. Pawła Swianiewicza oraz dr Julitę Łukomską z Uniwersytetu Warszawskiego (Katedra Rozwoju i Polityki Lokalnej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych) dotyczy średniej nadwyżki operacyjnej netto osiągniętej przez samorządy w latach 2017–2019.

Ranking dostępny pod adresem https://wspolnota.org.pl/news/ranking-nadwyzki-operacyjnej-netto-2017-2019 zawiera zestawienie samorządów w siedmiu kategoriach: (1) województwa, (2) powiaty, (3) miasta wojewódzkie, (4) miasta na prawach powiatów, (5) miasta powiatowe, (6) inne miasta oraz (7) gminy wiejskie. Podział na kategorie pozwala uzyskać najbardziej precyzyjny obraz finansów samorządowych, uwzględniający z jednej strony to, co dzieje się w najmniejszych gminach, z drugiej zaś to, na jakie inwestycje mogą sobie pozwolić największe metropolie. Nadwyżka operacyjna prezentowana jest w zestawieniu per capita, tzn. w podziale na liczbę mieszkańców, od nadwyżki najwyższej do najniższej. W tabelach prezentowane są dwie wartości: za rok 2019 oraz uśrednione za lata 2017–2019. Wyniki zostały opracowane na podstawie danych zebranych przez Ministerstwo Finansów i są to najbardziej aktualne informacje na dzień publikacji, ponieważ wyniki roku 2020 są nadal niedostępne.

Sprawdź również: Co nam daje kalkulator kredytu hipotecznego?

Gliwice z nadwyżką operacyjną netto per capita za 2019 rok w wysokości 1094,22 zł i średnią nadwyżką operacyjną netto per capita za lata 2017–2019 w wysokości 1174,63 zł uplasowały się na 3. miejscu rankingu w kategorii miast na prawach powiatu, ustępując pola jedynie Sopotowi i Świnoujściu. Znalazły się tym samym w ekskluzywnym gronie jednostek samorządu terytorialnego osiągających nadwyżkę per capita przekraczającą 1000 zł, w którym – co znaczące – nie odnotowano żadnego z wojewódzkich miast! W swojej kategorii Gliwice wyprzedziły m.in. Płock, Dąbrowę Górniczą, Tychy, Bielsko-Białą, Jastrzębie Zdrój, Białą Podlaską i Rybnik.

Warto pamiętać, że rozsądne konstruowanie budżetu i stały monitoring miejskich finansów od lat pozwalają Gliwicom wypełniać wachlarz zadań nałożonych na samorząd, a jednocześnie dbać o zaspokojenie potrzeb gliwiczan i niezakłóconą realizację kolejnych śmiałych inwestycji ugruntowujących pozycję miasta w Polsce i w regionie. Działaniom tym sprzyja wypracowywana rokrocznie nadwyżka operacyjna, możliwa do uzyskania dzięki stabilnej, dobrej kondycji finansowej Gliwic, potwierdzonej ostatnio w kwietniu przez agencję Fitch Ratings, a także pozyskiwane z sukcesem środki unijne.

Tylko w latach 2017–2019, pomimo licznych wyzwań i rosnących wydatków bieżących w polskich samorządach, nadwyżki operacyjne netto Gliwic kształtowały się na średnim poziomie ok. 150 mln zł (145,4 mln zł w 2017 r., 154,4 mln zł w 2018 r. i 161,4 mln zł w 2019 r.). Trzymaniu miejskich wydatków w ryzach służyło rozsądne zarządzanie miastem i wprowadzanie oszczędności tam, gdzie to możliwe.

– Efekty uzyskaliśmy m.in. dzięki łączeniu placówek oświatowych w zespoły szkolne lub szkolno-przedszkolne, co pozwoliło sprawniej zarządzać kadrą nauczycielską i zasobami lokalowymi. Już wcześniej znaczące oszczędności wnosiły też realizowane etapami, kompleksowe termomodernizacje budynków szkolnych, miejskich obiektów użyteczności publicznej i budynków komunalnych, dając bonus zarówno w postaci niższych rachunków za energię, jak i poprawy wskazań jakości powietrza w mieście. Równie korzystnych rezultatów dla środowiska oraz miejskiego budżetu spodziewamy się po uruchomionej w ubiegłym roku największej miejskiej instalacji fotowoltaicznej, zainstalowanej na budynkach magistratu – podkreśla prezydent Gliwic Adam Neumann. Uzyskaniu możliwie najbardziej optymalnych cen za prąd w mieście służył natomiast udział Gliwic w przetargach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na grupowy zakup energii elektrycznej.

Aby wypracować i uzyskać satysfakcjonującą wysokość nadwyżek operacyjnych netto, Gliwice od lat nie ustają w działaniach pozwalających zwiększać poziom dochodów bieżących miasta.

Sprowadzenie koncernu GM i fabryki Opla do gliwickiej strefy ekonomicznej, a w ślad za nimi kolejnych znaczących inwestorów z kraju i zagranicy, utworzenie i rozwój kompleksu Nowych Gliwic, Technoparku czy Gliwickiego Obszaru Gospodarczego, skupiających kreatywne start-upy i firmy wysokich technologii – te i inne przedsięwzięcia, inicjowane przez gliwicki samorząd na przestrzeni lat, przełożyły się na zwiększenie dochodów bieżących miasta w postaci wpływów z podatku od nieruchomości i udziałów we wpływach z podatków od osób fizycznych i prawnych. Zasilaniu miejskiego budżetu z tytułu opłat i podatków sprzyja też niezmiennie podnoszenie atrakcyjności Gliwic (a co za tym idzie – przyciąganie nowych mieszkańców, turystów i przedsiębiorców) poprzez systematyczne inwestowanie w miejskie TBS-y i budynki komunalne, współpracę z Politechniką Śląską, dbałość o zielone płuca Gliwic (parki, skwery, zieleńce) i infrastrukturę czasu wolnego. Ta ostatnia wzbogaciła się w 2018 roku o Arenę Gliwice, jedną z najnowocześniejszych i największych hal widowiskowo-sportowych w kraju.

Na stan gliwickiego budżetu i wysokość nadwyżki bieżącej pozytywnie wpływają również pozyskiwane z sukcesem środki unijne, pozwalają bowiem realizować istotne zadania miasta bez angażowania środków własnych.

– Do chwili obecnej pozyskaliśmy z Unii Europejskiej ok. 1,3 mld zł i zrealizowaliśmy wiele śmiałych inwestycji, które – dosłownie i w przenośni – wprowadziły Gliwice w XXI wiek. Dzięki unijnym środkom wsparliśmy m.in. sektor małych i średnich przedsiębiorstw, zwłaszcza przemysł wysokich technologii, pod który przygotowaliśmy bardzo dobrze skomunikowane tereny inwestycyjne. Zrealizowaliśmy wiele „miękkich” europejskich projektów edukacyjnych. Dzięki Unii na terenie Gliwic powstała również imponująca infrastruktura drogowa, dająca znakomite połączenie z Czechami, Niemcami, Ukrainą i polskim Wybrzeżem. Obecnie budujemy w mieście nowoczesne Centrum Przesiadkowe, które będzie komunikacyjną bramą metropolii Silesia. Koszt prac to około 184 mln zł, a ze środków unijnych pozyskano 129,5 mln zł – podsumowuje zalety korzystania z funduszy unijnych prezydent Gliwic Adam Neumann.