Od niemal miesiąca w gliwickim Urzędzie Miejskim można składać wnioski o wydanie dowodu osobistego w jego nowszej elektronicznej formie. Do tej pory zrobiło to ponad 800 osób. Dokument nie tylko potwierdza tożsamość i obywatelstwo, uprawniając do przekraczania granic państw, które uznają go jako dokument podróży. Jest również bezpiecznym narzędziem, które umożliwia uwierzytelnianie w e-usługach, podpisywanie dokumentów elektronicznych, korzystanie z automatycznych bramek granicznych (np. na lotniskach), komunikację obywatela z administracją publiczną, służbą zdrowia i podmiotami komercyjnymi.

E-dowód z biometrycznym zdjęciem właściciela jest obecny w Polsce od 2,5 roku. Przed 8 listopada br. nie zawierał jednak odcisków palców i podpisu posiadacza. Tę zmianę wprowadzono dla zwiększenia bezpieczeństwa dokumentu i w celu dostosowania polskich przepisów do rozwiązań unijnych. Dzięki temu dowód osobisty stał się m.in. dokumentem podróży, który spełnia wymogi Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO). W e-dowodzie znajduje się też aplikacja ICAO, dzięki której można być szybciej i sprawniej obsłużonym na lotnisku.

Jakie generalnie funkcjonalności oferuje e-dowód? Warstwa elektroniczna dokumentu może zawierać 3 certyfikaty:

• obecności – występuje w każdym e-dowodzie. To certyfikat aktywny, który nie wymaga kodu PIN. Ma służyć do potwierdzania obecności w określonym miejscu i czasie w wybranych placówkach i urzędach. Według zapowiedzi będzie można za jego pomocą potwierdzić obecność np. w placówkach służby zdrowia.
• identyfikacji i uwierzytelnienia – jest w dowodzie osoby, która ma pełną albo ograniczoną zdolność do czynności prawnych, w związku z czym jest zamieszczany również w dowodach małoletnich, którzy ukończyli 13. rok życia. Wymaga aktywacji poprzez ustawienie 4-cyfrowego kodu PIN. Działa tak jak profil zaufany. Służy do logowania się na platformach usługowych, np. gov.pl. Pozwala też na skorzystanie z e-usług w zakresie spraw urzędowych – przykładowo na podpisanie wniosku o odpis aktu stanu cywilnego. E-dowód z tym certyfikatem umożliwia zalogowanie się do wybranych usług na platformie gov.pl oraz do innych portali internetowych administracji publicznej, np. IKP (Internetowego Konta Pacjenta) lub PUE ZUS (Platformy Usług Elektronicznych ZUS).
• podpisu osobistego – jest dostępny na wniosek. Certyfikat podpisu osobistego wymaga aktywacji poprzez ustawienie 6-cyfrowego kodu PIN. Działa tak jak certyfikat kwalifikowany (podpis elektroniczny). Służy do elektronicznego podpisywania umów i pism, w tym dokumentów elektronicznych wysyłanych do urzędu. Wywołuje taki sam skutek prawny jak podpis własnoręczny. Podpis osobisty może być wykorzystywany również w kontaktach z podmiotami innymi niż publiczne, ale tylko jeżeli nadawca i odbiorca wyrazili zgodę na podpisanie dokumentu za pomocą certyfikatu podpisu osobistego.

Warto wiedzieć, że kody PIN do aktywacji certyfikatów w warstwie elektronicznej dowodu osobistego można ustawić w Urzędzie Miejskim przy odbiorze dokumentu lub w dowolnym czasie po odbiorze. Zmianę kodu można przeprowadzić samodzielnie lub w UM. Przy odbiorze dowodu osobistego otrzymuje się także kod PUK, który służy do odblokowania kodów PIN. Nie ma możliwości otrzymania drugiego kodu PUK, można jednak odblokować kody PIN bez kodu PUK w dowolnym urzędzie miasta/gminy.

W warstwie elektronicznej dowodu dostępna jest także przestrzeń, która umożliwia umieszczenie tzw. kwalifikowanego certyfikatu podpisu elektronicznego. Odbywa się to jednak na podstawie odrębnej umowy miedzy posiadaczem dowodu osobistego a dostawcą usługi zaufania. Warto poza tym wiedzieć, że spodziewana przez niektórych koncepcja funkcjonalności dowodu osobistego jako polskiej karty płatniczej nie została jak do tej pory wdrożona w życie.

Aby używać e-dowodu samodzielnie, trzeba mieć czytnik podłączony do komputera i odpowiednie oprogramowanie. Oprogramowanie można pobrać ze strony https://www.gov.pl/web/e-dowod. Na stronie znajduje się również opis wymagań, jakie powinien spełniać czytnik. Do używania e-dowodu może również służyć smartfon z modułem NFC oraz zainstalowaną aplikacją eDO App.

W Gliwicach do końca tego roku ponad 300 mieszkańców powinno wymienić dowody, bo ich obecne dokumenty stracą ważność. Ok. 100 osób powinno złożyć wniosek, bo ukończyły bądź ukończą 18 lat. W przyszłym roku dowody osobiste, z powodu utraty ich ważności lub osiągnięcia pełnoletniości, powinno wymienić ok. 10 700 gliwiczan.